Cando tiven a idea deste artigo cometÃn un erro de planeamento, basicamente pensei no futuro coa idea do traballo no século XX e poucas miras ó futuro. Este razoamento levoume a abarcar a cuestión como unha substitución de tarefas, dado que a tecnoloxÃa avanza algún empregos quedarán anticuados e outros novos os substituirán. Barallei desa forma algo similar a cando os condutores de dilixencias foron remprazados por condutores de ferrocarrÃs, seguindo este camiño hoxe tocarÃa ser piloto de dróns.
Porén unha análise da tecnoloxÃa levoume a borrar totalmente o artigo e inicialo de novo. A cuestión do futuro non é sinxelamente qué oficios van substituÃr os actuais, senón un gran cambio que conleva a revolución tecnolóxica que estamos vivindo.
A tecnoloxÃa
Historicamente a tecnoloxÃa permitiu substituÃr uns empregos por outros, se a gasolina se impón o carbón, a xente pasa a traballar nos combustibles e deixa as minas, se o coche substitúe a bicicleta aumentarán os talleres de coches e desaparecerán as tendas de bicicletas. Isto foi asà porque nas súas fases iniciais a tecnoloxÃa avanzaba máis lentamente.
Nos nosos dÃas a tecnoloxÃa avanza vertixinosamente chegando a un punto no que os automatismos están altamente perfeccionados: caixeiros automáticos, gasolineiras automáticas, compras na internet (amazon utiliza robots para enviar os pedidos). Iso sÃ, todas estas mecanizacións implican a perda de postos de traballo, nestes casos a máquina vence a o home e hoxe en dÃa hay automatización practicamente en todo.
A paradoxa do asistente de limpeza doméstico e o médico de radiodiagnóse
PoderÃa parecer que un traballo altamente calificado será máis perpetuo no tempo cun que requira menor formación, en cambio o seguinte caso, extraÃdo do libro de Federico Pistono Robots will steal your job but that’s ok, ilustra que esta tendenza non é universal.
Un médico de radiodiagnose require moitos anos de estudo para adquirir a experiencia e a destreza precisada para interpretar correctamente as radiografÃas. Un ordenador cun programa de interpretación de imaxes, unha vez perfeccionado o proceso de deseño e grazas a implementación dun software que lle permita unha aprendizaxe continua, pode adquirir a experiencia de miles de médicos especialistas nun tempo moito menor. Se non creedes na eficiencia dos sistemas de recoñecemento de imaxes, invÃtovos a realizar unha búsqueda por imaxe en google.
O médico especialista en radiodiagnose non está a salvo, ¿qué pasa co asistente da limpeza doméstica? ¿resultarÃa fácil facer un robot que limpe a nosa casa sen deixar ningún recuncho nin romper ningunha “figuriña” por uns 12 € a hora? Isto evidentemente é moi complicado.
A tecnoloxÃa está moi avanzada e vai a substituÃr distintos empregos, esta pode ser unha causa non moi contemplada da crise* do sistema actual. Porén existen casos de compañÃas que non recorren á tecnoloxÃa porque, pese a ser máis rentabel, a destrución do emprego lles xenera un dano económico e de imaxe maior cas vantaxes acadadas con dita tecnoloxÃa, ¿de qué serve ter unha rede de supermercados altamente eficiente se o propio sistema leva a moitas persoas a miseria e ocasiona unha perda importante de clientes?
A raÃz destas conclusión pode parecer que son contrario á tecnoloxÃa, nada máis lonxe da realidade, o progreso ten moitas máis vantaxes que inconvintes. Mellora a calidade de vida en todos os aspectos ó buscar solución para grandes problemas; como as enfermidades, o medio-ambente ou a crise dos combustibles fósiles.
Se o mecánico é para as máquinas, sempre poderemos pensar…
Pese a paradoxa do asistente doméstico e o especialista en radiodiagnóse, semella que a evolución tecnolóxica razoable vai a afectar máis ó traballo manual. AÃnda non estoupou de todo a burbulla do traballo mecanizado e para cando estoupe debemos estar preparados. En primeiro lugar será preciso un cambio de modelo, se o traballo manual se vai mecanizar, serán precisas outras vÃas para que as persoas poidan contribuÃr a sociedade a cambio dun salario. Aquà é posÃbel que a idea clásica do traballo precise unha evolución.
Gran parte do traballo manual vai ser substituÃdo, pero o ser humano ademais de usar as súas mans pode pensar, crear e imaxinar. Utilizando unha idea clásica do traballo as profesión que requiran estás habilidades poderÃan continuar estando en vigor. ¿Poderán as máquinas algún dÃa superar ós humanos? A pregunta quizais debera ser ¿cándo as máquinas superarán ós humanos? Os visionarios gurús das novas tecnoloxÃas denominas a este feito como a singularidade tecnolóxica,  a variedade de opinións acerca de cando se producirá é grande, a data máis próxima é preto do ano 2030 e a que máis consenso xera é máis próxima ó 2050.
Por tanto co concepto clásico de traballo, os mellores oficios serán aqueles que teñan que ver coa creatividades o deseño ou o arte. Unha aposta pola investigación e o desenvolvemento poderÃa solucionar este problema e de paso atallar os graves problemas da humanidade. Este enfoque non cÃñese ás ciencias experimentais, tamén poderÃa investigarse outros temas trascendentais como o análise da historia para evitar repetir vellos errores do pasado, algo similar a A Fundación de Asimov.
O medio ambente
É evidente que a acción humana está xerando un desequilibro medioambental, de seguir asà o planeta poderÃa deteriorarse en exceso facéndose inhabitábel. Neste campo o progreso tecnolóxico pode contribuÃr a búsqueda de solucións. Incrementar a velocidade deste progreso, aumentando o número de persoas que traballen nas posibles solución, serÃa sempre positivo para esta causa.
Os idiomas
En canto ás habilidades de máis utilidades debe considerarse que a pesares de que actualmente coñecer idiomas abre moitas portas no mundo laboral, no futuro isto poderÃa non ser asÃ. O progreso tecnolóxico pode causar que en poucos anos se utilicen tradutores instantáneos acoplados ao teléfono que permitan que dous interlocutores que falen dous idiomas totalmente diferentes se entendan. Hoxe en dÃa isto xa es posÃbel pero os tradutores aÃnda teñen que mellorar un pouco, posiblemente en 10 anos serán case perfectos.
Estudar idiomas cando os tradutores estén optimizados será unha cuestión cultural que permitirá enriquecer a persoa, pero deixará de ser unha necesidade profesional.
O máis sabio non pode saber todas as respostas, máis sabe onde atopalas
Unha habilidades a potenciar será a capacidade de buscar de forma eficiente e interpretar información asà como a capacidade de ser autodidacta. A era da información está xa cambiando o noso entorno. Antes o máis sabio era o que máis coñecÃa, mentres que agora o máis sabio é o que mellor busca. A cantidade de información á que da aceso a web é practicamente ilimitada. Saber utilizar ben esta información é a resposta a moitos problemas.
Conclusión
A tecnoloxÃa non é un problema, é unha solución. A mecanización do traballo pode contribuÃr a un aumento do desemprego que pode derivar nun problema. Unha boa solución poderÃa ser unha aposta pola investigación e o desenvolvemento para asà atopar solución ós problemas globais e de paso satisfacer á oferta de persoas de alta cualificación que existe no mercado laboral. Outra solución a máis longo prazo serÃa conseguir crear unha nova mentalidade que conleve un cambio da definición e o modelo de traballo.
Existe unha tendencia a demonizar o capitalismo e as grandes corporacións, ésta tende a reducir ás persoas poderosas como seres que unicamente se moven polo interese, aÃnda que non sempre teña por qué ser asÃ. Pese a elo, asumindo este prexuÃzo como certo, non hai que esquecerse que a estas grandes corporacións lles interesa ter clientes para seguir sendo grandes, xa que, se se derruba o consuma estás mesmas se derruban. Por outro lado, ¿de qué servirá ser millonario nun mundo en ruÃna no que o progreso tecnolóxico estancouse? ¿Non é mellor inverter parte da riqueza en investigación e desa forma mellorar o mundo para todos e tamén para un mesmo? Hai que ter en conta que algunhas das innovacións poden salvar vidas es incluso os máis poderosos padecen enfermidades ou que os cartos non van servir de nada nun mundo devastado por unha catástrofe natural irreversÃbel.
BibliografÃa-Notas aclaratorias
Para coñecer máis sobre este tema recomendo estes magnÃficos libros de Fernando TrÃas de Bes e Federico Pistono, o primeiro deles trata sobre o que xa está pasando e o segundo, moito máis visionario, trata sobre o que pasará:
*crise: Coidado con esta palabra, actualmente os medio a utilizan como se fose un burato negro do que non hai saÃda posÃbel, un fracaso, un foco de frustración, algo externo e irremediábel. A verdadeira definición é que unha crise é un punto de inflexión, unha tesitura que esixe un cambio, unha burbulla que estoupa e da pe a unha nova etapa. Unha crise e unha calle que termina nun cruce con varias direccións pero non unha calexa sen saÃda.
Deixa unha resposta